Lễ hội Đình Giang Võng - Nét văn hóa đặc trưng của dân làng chài Hạ Long

Ngày 3/12 (tức 10/11 âm lịch), BQL đình Giang Võng (phường Hà Khánh) đã long trọng trọng tổ chức lễ hội truyền thống năm 2022. Đây là hoạt động được tổ chức thường niên nhằm tái hiện và bảo tồn nét văn hóa đặc trưng tiêu biểu của những người dân chài thủy cư trên vịnh Hạ Long.

Đình Giang Võng (hay còn gọi là đình Cái Đá) thuộc địa giới hành chính phường Hà Khánh. Cách đây gần 300 năm, ông cha của 7 dòng họ (gồm họ Nguyễn, họ Đỗ, họ Bùi, họ Dương, họ Vũ, họ Phạm, họ Chu) làm nghề đánh cá, chài lưới trên sông nước đã đoàn tụ về đây lập làng cư ngụ.

Khoảng cuối thế kỷ XIX, ngôi đình làng được xây dựng, thờ Thành Hoàng làng, Thần Núi, Thần Biển, Đức Thánh Trần và 7 ông cụ Tổ của 7 dòng họ. Đây là một trong số ít cơ sở tín ngưỡng của người dân làng chài tại TP Hạ Long còn sót lại có niên đại khởi dựng vào thời Nguyễn.

Lễ hội Đình Giang Võng tổ chức vào ngày mùng 9, mùng 10 âm lịch hàng năm là nét văn hóa đặc trưng tiêu biểu của những người dân chài thủy cư trên vịnh Hạ Long. Hoạt động chính và cũng là nét độc đáo nhất của lễ hội là Lễ rước nước.

Khác với các lễ rước nước ở hầu hết các hội đình làng vùng ven biển và vùng nông nghiệp ở các nơi, lễ này thường nhằm mục đích xin phép tắm tượng, lau chùi ban thờ và đồ thờ…; thì ở đình Giang Võng, nước được múc ngoài sông, nơi có dòng chảy, đón các đàn cá đi qua và được mang về kính cẩn thờ phụng tại đình.

Trong ngày tổ chức lễ hội, bài vị vua Thủy Tề và bình nước thiêng thờ trong đình được rước ra sông Cửa Lục. Sau khi làm các thủ tục xin nước ngoài sông, đoàn rước được long trọng đưa, đón bằng hai hàng bát biểu, đội lân, trống, chiêng, dàn nhạc bát âm… Lễ rước nước đình Giang Võng mang ý nghĩa mời thần thủy phủ và các vị thánh linh về đình dự hội; cầu mong cho trời yên, biển lặng, nhiều cá tôm, ban cho người dân chài Hạ Long có cuộc sống no ấm, tránh được nhiều tai ương, hiểm họa. Đây là nghi thức quan trọng, được coi là “linh hồn” của lễ hội, do đó, lễ rước nước  đã được ban tổ chức chuẩn bị rất công phu.

Ngoài lễ rước nước linh thiêng, tưng bừng và độc đáo, hội đình Giang Võng còn diễn ra nhiều nghi thức cúng tế và các hoạt động văn hóa, văn nghệ sôi nổi, mang đậm bản sắc dân tộc. Các tiết mục được tập luyện công phu và được biểu diễn không chỉ bởi những người dân làng chài Hà Khánh mà còn có sự tham gia của nhân dân một số vùng lân cận; càng tăng thêm sức hấp dẫn cho lễ hội.

Lễ hội Đình Giang Võng đã từng bị thất truyền hơn 50 năm. Từ năm 2009, Lễ hội được phục dựng và tổ chức thường niên. Sau 2 năm bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, năm nay lễ hội Đình Giang Võng lại được tổ chức với nhiều hoạt động sôi nổi, thu hút đông đảo nhân dân và du khách thập phương.

Trải qua những thăng trầm của thời gian, nhiều giá trị văn hóa đã dần bị mai một, trong đó có các giá trị văn hóa của hội đình đặc trưng cư dân vùng sông nước. Do đó, việc tổ chức lễ hội Đình Giang Võng hàng năm có ý nghĩa vô cùng quan trọng nhằm bảo tồn, phát huy các nét văn hóa đặc trưng của ngư dân làng chài thủy cư trên vịnh Hạ Long. Đồng thời tạo sự phấn khởi, thu hút đông đảo các tầng lớp nhân dân và du khách thập phương tham gia, góp phần phát triển ngành du lịch của địa phương.

(Nguồn: thông tin và một số hình ảnh của Cổng thông tin điện tử TP Hạ Long)